Νέες δειγματοληψίες εδάφους, αλλά και αέρα αυτή τη φορά, από τα 40 σημεία της πρώτης μελέτης και από νέα που θα υποδείξουν οι κάτοικοι, θα κάνουν κατά το δεύτερο μισό του Αυγούστου οι επιστήμονες της ερευνητικής ομάδας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, οι οποίοι μελετούν την περιβαλλοντική επιβάρυνση που προκλήθηκε στους οικισμούς της Ανατολικής Αττικής από τις πυρκαγιές της 23ης Ιουλίου 2018 και τους παρεπόμενους κινδύνους για τη δημόσια υγεία.
Σκοπός είναι στις νέες εργαστηριακές αναλύσεις να εξεταστεί μία ακόμη σημαντική παράμετρος που δεν είχε συμπεριληφθεί στην αρχική μελέτη: η συγκέντρωση των αιωρούμενων ινών αμιάντου. Στόχος, όπως είπε χθες ο αρμόδιος καθηγητής, είναι τα αποτελέσματα από τα νέα δείγματα, που θα ληφθούν τον Αύγουστο, να δημοσιοποιηθούν άμεσα, εντός Σεπτεμβρίου.
Ο αμίαντος, λόγω των καμένων ελενίτ, υπάρχει ακόμη διάσπαρτος σε διάφορα σημεία στην περιοχή και αποτελεί πηγή έντονης ανησυχίας για τους κατοίκους, αφού οι ίνες του, εφόσον εισχωρήσουν στο αναπνευστικό σύστημα, θεωρούνται εξαιρετικά καρκινογόνες. Η συγκεκριμένη κρίσιμη μέτρηση δεν έγινε στα πρώτα δείγματα που ελήφθησαν πέρυσι. Σε αυτά εξετάστηκε, μεταξύ άλλων βαρέων μετάλλων και χημικών ενώσεων, η ύπαρξη νικελίου (αποτελεί κύρια πρόσμιξη στον αμίαντο), ωστόσο η συγκέντρωση νικελίου αποτελεί ένδειξη και όχι βεβαιότητα για την ύπαρξη αμιάντου.
Τα συμπεράσματα της αρχικής μελέτης του ΑΠΘ, με βάση δειγματοληψίες που έγιναν την πρώτη εβδομάδα μετά την καταστροφή πέρυσι το καλοκαίρι, παρουσιάστηκαν χθες Τετάρτη 24 Ιουλίου στους κατοίκους της περιοχής, από τον επικεφαλής της έρευνας δρ. Δημοσθένη Σαρηγιάννη.
Γιατί καθυστέρησε η μελέτη
Ερωτηθείς σχετικά από τους κατοίκους που συγκεντρώθηκαν χθες το απόγευμα στις εγκαταστάσεις του Αθλητικού Κέντρου Νέου Βουτζά για να ενημερωθούν αρμοδίως, ο καθηγητής του ΑΠΘ Δημοσθένης Σαρηγιάννης απέδωσε τη μεγάλη καθυστέρηση για τη δημοσιοποίηση των συμπερασμάτων της μελέτης σε απρόοπτα προβλήματα που προέκυψαν στα τρία ευρωπαϊκά εργαστήρια αναφοράς στα οποία απεστάλησαν τα δείγματα για ανάλυση. Ως ενδεικτικό παράδειγμα αυτών των “παράδοξων” προβλημάτων, ανέφερε το γεγονός ότι το εργοστάσιο της Βαρκελώνης που θεωρείται κορυφαίο εργαστήριο σε αναλύσεις για διοξίνες (οι οποίες παρήχθησαν π.χ. από τα καμένα λάστιχα των αυτοκινήτων), χρειάστηκε να κλείσει για δύο μήνες λόγω προγραμματισμένων επισκευών.
Πάντως όπως εκτίμησε και στις νέες δειγματοληψίες εδάφους που είναι προγραμματισμένες να γίνουν σε λίγες εβδομάδες, οι τιμές αναμένεται σε γενικές γραμμές να είναι ίδιες με αυτές του περυσινού Αυγούστου, καθώς πρόκειται για ενώσεις και μέταλλα που δεν διασπώνται τόσο εύκολα.
Ακόμη ο κ. Σαρηγιάννης παραδέχθηκε ότι ήταν παράλειψη το γεγονός ότι δεν εξετάστηκε η συγκέντρωση αμιάντου στα πρώτα δείγματα. “Εξετάσαμε τα πάντα εκτός από αυτό” είπε χαρακτηριστικά και συμπλήρωσε ότι “δεν προβλεπόταν από τα πρωτόκολλα που είχαμε τη στιγμή της μελέτης”, η οποία όπως είπε είναι “πιλοτική” για τα δεδομένα της Ελλάδας.
Πόσο επικίνδυνες είναι οι συγκεντρώσεις που διαπιστώθηκαν
Ως προς τις συσσωρεύσεις βαρέων μετάλλων και χημικών ενώσεων που εντοπίστηκαν στις πληγείσα περιοχή, ο καθηγητής Δημοσθένης Σαρηγιάννης εξήγησε ότι οι τιμές αυτές συγκρίθηκαν με τις τιμές σε περιοχές που δεν κάηκαν από τη φωτιά και όχι με τις φυσιολογικές τιμές και τα ανώτατα όρια διότι, όπως είπε, σε πολλές από αυτές τις ενώσεις δεν υπάρχουν διεθνώς αποδεκτά όρια ασφαλείας.
Με βάση τα συμπεράσματα της μελέτης του ΑΠΘ, που κοινοποιήθηκαν στα υπουργεία Υγείας και Περιβάλλοντος, μεταξύ καμένων και μη καμένων περιοχών οι τιμές στις πρώτες είναι υψηλότερες από τις δεύτερες, επομένως συγκριτικά υπάρχει αυξημένη επικινδυνότητα για καρκινογενέσεις και νευροαναπτυξιακές διαταραχές, ωστόσο οι πιθανότητες, παρότι όχι αμελητέες, είναι μικρές. Όπως ανέφερε ο κ. Σαρηγιάννης, η πιθανότητα να εμφανιστεί περιστατικό καρκίνου μέσα στα επόμενα 30 χρόνια λόγω της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης που προκλήθηκε από την πυρκαγιά είναι 1/10.000 άτομα. Με βάση την πυκνότητα του πληθυσμού στην περιοχή, αυτό μεταφράζεται σε ένα άτομο. Ωστόσο αν είχε συμβεί το ίδιο σε μία πιο πυκνοκατοικημένη περιοχή, τότε θα ήταν αυξημένο και το σχετικό νούμερο.
Πάντως όπως είπε, υπολειπόμενος κίνδυνος υπάρχει ακόμη και στις μη καμένες περιοχές λόγω της περιβαλλοντικής επιβάρυνσης από ανθρωπογενή δραστηριότητα. Σύμφωνα με τον ίδιο ένα ενδιαφέρον “παράπλευρο” εύρημα της μελέτης ήταν ο εντοπισμός υπολειμμάτων DDΤ, ενός εντομοκτόνου που έχει απαγορευτεί και δεν χρησιμοποιείται εδώ και 20 χρόνια. “Πρόκειται για τους λεγόμενους ρύπους-θρύλους, που κληρονομεί η μία γενιά στην επόμενη”, είπε ο καθηγητής του Τμήματος Χημικών Μηχανικών και υπεύθυνος του Εργαστηρίου Περιβαλλοντικής Μηχανικής και του ερευνητικού κέντρου HERACLES για το Εκθεσίωμα και την Υγεία του Κέντρου Διεπιστημονικής Έρευνας και Καινοτομίας του ΑΠΘ.
Ασφαλείς για ενήλικες και παιδιά οι καθημερινές εργασίες και δραστηριότητες
Απαντώντας στα ερωτήματα των κατοίκων που ήθελαν να πληροφορηθούν αν θέτουν σε κίνδυνο την υγεία τους κάνοντας καθημερινές εργασίες στις κατοικίες τους, όπως σκούπισμα εξωτερικών χώρων, σκάψιμο και κλάδεμα ή αν είναι ασφαλές να καλλιεργούν λαχανικά και να αφήνουν τα παιδιά τους να παίζουν στον κήπο, ο κ. Σαρηγιάννης εμφανίστηκε ιδιαίτερα καθησυχαστικός, με βάση τις μετρήσεις που έχει πλέον στα χέρια του.
“Ακόμη κι αν είχα συσσώρευση (σ.σ. βαρέων μετάλλων και χημικών ενώσεων) δίπλα μου, θα έλεγα στις 7χρονες δίδυμες κόρες μου να παίξουν με το χώμα αλλά όχι τα χέρια στο στόμα και καλό πλύσιμο μετά”, είπε.
Τέλος, μερίδα κατοίκων που συμμετείχαν στην ενημέρωση, εξέφρασαν ανησυχία για το κατά πόσο τέθηκε σε κίνδυνο η υγεία των νεαρών εθελοντών που συνέρρευσαν στις πληγείσες περιοχές τις πρώτες μέρες μετά την πυρκαγιά για να καθαρίσουν τις στάχτες και τα καμένα. “Ήμουν από τους πρώτους που έλεγα ‘βάλτε προστατευτικές μάσκες και γάντια’. Μπορεί οι άνθρωποι που καθάριζαν στην αρχή να εκτέθηκαν παρά πάνω αλλά δεν θεωρώ ότι η διάρκεια και το εύρος της έκθεσης αυτής μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα υγείας”.
