Τι έχουν τα έρημα και ψοφάνε;

Το περασμένο φθινόπωρο τρεις μήνες μετά τις φωτιές στο Μάτι και ένα μήνα μετά από το τηλεοπτικό ρεπορτάζ «οι Επιζώντες» προσπάθησα να πείσω μια ομάδα δωρητών για την ανάγκη να τοποθετήσουν τα χρήματά τους για την ανοικοδόμηση της περιοχής σε φύτευση. Κάτοικοι των πυρόπληκτων περιοχών με αντιμετώπισαν ως γραφικό. Τις τελευταίες μέρες μια σειρά από ελιές στη νότια πλευρά της λεωφόρου Μαραθώνος προς το Βουτζά μου έλυσε την απορία γιατί στην περιοχή δεν «πιάνει» δέντρο άλλο εκτός αυτό του πεύκου.

Όταν πάρει κανείς τον δρόμο από την Αγία Μαρίνα προς Νέα Μάκρη και Ραφήνα στη δεξιά μεριά της λεωφόρου Μαραθώνος θα αντικρίσει ανά 100-200 μέτρα κάποια ελαιόδεντρα. Είναι συνολικά 60 δένδρα. Τα 56 βρίσκονται στην εδαφική επικράτεια του δήμου Μαραθώνος και τέσσερα σε εκείνη του δήμου Ραφήνας-Πικερμίου. Αλλά οι δωρητές των δένδρων παραπονιούνται ότι αυτά από τότε που φυτεύτηκαν απλά δεν ποτίζονται και κινδυνεύουν να ξεραθούν αν και δεν έχουν ορισμένα ήδη ξεραθεί. Δεν είναι η πρώτη φορά και την προηγούμενη φορά που είχαν γίνει φυτεύσεις μετά από φωτιά στον Νέο Βουτζά και μάλιστα με δένδρα που δεν ήταν πιάσανε (δεν ήταν πεύκα) καθώς οι υπεύθυνοι δεν τα πότιζαν. Πώς βρέθηκαν όμως οι ελιές εκεί;

Το Νοέμβριο του 2018 η ΕΡΓΟΣΕ σε συνεργασία με το υπουργείο Υποδομών και με έξοδα που κάλυψε η ίδια και το Βοτανικό Ίδρυμα Klorane ως χορηγός, μεταφύτευσε 60 ελαιόδεντρα στη λεωφόρο Μαραθώνος για την αποκατάσταση του τοπίου από την καταστροφική πυρκαγιά του περσινού καλοκαιριού. Η δράση αυτή έγινε στο πλαίσιο ενός καινοτόμου περιβαλλοντικού προγράμματος που έχει αναπτύξει από το 2014 η ΕΡΓΟΣΕ, που έχει ως σκοπό τη διάσωση των ελαιόδεντρων που απαλλοτριώνονται ως επικείμενα για την κατάληψη των εκτάσεων που απαιτούνται για την κατασκευή του νέου σιδηροδρομικού δικτύου στην Ελλάδα.

Οι συγκεκριμένες ελιές προέρχονται από την περιοχή του Ψαθόπυργου στην Αχαΐα και τέσσερις από αυτές είναι ηλικίας άνω των 600 ετών.

Έχουν μεταφυτευτεί σε ένα μήκος περίπου τεσσάρων χιλιομέτρων από την πρώτη είσοδο του Νέου Βουτζα έως και λίγο μετά την τρίτη είσοδο. Δυστυχώς οι αρμόδιες αρχές (δήμος και περιφέρεια) δεν έδειξαν το απαιτούμενο ενδιαφέρον και συγκεκριμένα δεν φρόντισαν να τις ποτίσουν με αποτέλεσμα το 1/3 από αυτές να έχει ξεραθεί ήδη και να κινδυνεύουν και οι υπόλοιπες. Κάποια προσπάθεια γίνεται από την ΕΡΓΟΣΕ ή εθελοντές με τη συνδρομή του διοικητή του εθελοντικού σταθμού πυρόσβεσης Γιάννη Διαμιανόγλου, αλλά για να διασωθούν τα δέντρα απαιτείται επαγγελματική προσέγγιση και συστηματικό πότισμα. Πρόσφατα πότισε εθελοντικά ο Δήμος Αμαρουσίου.

Πρέπει να βρεθεί μια λύση μήπως ανακάμψουν τα ήδη ξερά δέντρα αλλά και να μην ξεραθούν και τα υπόλοιπα αφού η ελιά έχει μεγάλη αντοχή αλλά θέλει νερό.

Το θέαμα είναι ήδη αποκαρδιωτικό, αλλά θα είναι ακόμη χειρότερο κατά τη διάρκεια του Μαραθωνίου που θα γίνει το Νοέμβριο όπου ανάμεσα στα καμένα δένδρα από την πυρκαγιά θα βρίσκονται και ξερές όχι καμένες ελιές σαν μια επιβεβαίωση της αναλγησίας και της ανικανότητας των λεγόμενων υπευθύνων.

Το Παρατηρητήριο για το Μάτι, απευθύνθηκε στους δημάρχους της περιοχής. Ο δήμαρχος Ραφήνας – Πικερμίου Βαγγέλης Μπουρνούς παρέπεμψε στο αυτόματο πότισμα που έχει εγκατασταθεί σε μερικές από τις ελιές μπροστά στο Αθλητικό Κέντρο του Νέου Βουτζά. Πραγματι πήγαμε επί τόπου και είδαμε ότι λειτουργεί. Ομως και οι ελιές στην μεριά του Μαραθώνα ηταν ποτισμένες σχετικά πρόσφατα μετά από μία μακρά περίοδο ξηρασίας που σε ορισμένες άλλαξε το χρώμα απο χρυσοπράσινο σε καφέ. Ο δημοτικός σύμβουλος Μαραθώνα Πέτρος Αλεξανδρής επιβεβαίωσε ότι το πότισμά τους αρχισε καθυστερημένα αλλά «τώρα», πρόσθεσε, «τα πράγματα πάνε καλύτερα».

Ο Γιάννης Δαμιανόγλου απο την πλευρά του μας είπε ότι για να γίνει σωστή δουλειά σε όλες τις νέες φυτεύσεις χρειάζονται 3,5 – 4 ώρες ποτίσματος κάτι που δεν γίνεται ακόμα και οταν ποτίζονται τα δένδρα. Συμφωνα με πληροφορίες του Παρατηρητηρίου για το Μάτι, το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων είχε προβλέψει ότι τα δέντρα που φυτεύτηκαν και οι ελιές θα αντεχαν στις μετά τη φωτιά συνθήκες. «Μόνο οι χαρουπιές αντέχουν», παρατηρεί η Στέλλα Ρώσση κάτοικος της περιοχής, «τα αλλα δέντρα θέλουν πότισμα όλα και αυτό εθελοντικά δέν γίνεται».

Τάσος Τέλλογλου
Ξεκίνησε τη δημοσιογραφία το 1986 από την εφημερίδα Πρώτη, ενώ από το 1989 γράφει στην Καθημερινή. Μετά από 7 χρόνια ως ανταποκριτής για ελληνικά μέσα ενημέρωσης στη Γερμανία, συνεργάστηκε με τον Αλέξη Παπαχελά και τον Παύλο Τσίμα στην εκπομπή Μαύρο Κουτί και από το 2004 ως το 2007 ήταν αρχισυντάκτης της εκπομπής Φάκελοι, στην οποία εργάστηκε μέχρι το 2013. Από το 2013 μέχρι το 2016 παρουσίαζε εκπομπή έρευνας στο Star Channel. Είναι συνεργάτης του inside story από την δημιουργία του και μέλος της Πρωτοβουλίας για τη Δημοσιογραφία.